Ψηφιακό Ευρώ – Το μέλλον του χρήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Σε μια ιστορική κίνηση που σηματοδοτεί την ολοένα αυξανόμενη σημασία της ψηφιακής χρηματοδότησης (Digital Finance), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έκανε ένα αποφασιστικό βήμα προς τη δημιουργία ενός ψηφιακού ευρώ, τοποθετώντας τον εαυτό της ως έναν εκ των πρωτοπόρο στην παγκόσμια στροφή προς τα ψηφιακά νομίσματα.

 

• Η μνημειώδης αυτή απόφαση, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη μιας διετούς «φάσης προετοιμασίας» (preparation phase) που θα ξεκινήσει την 1η Νοεμβρίου 2023, υπογραμμίζει τη δέσμευση της ΕΚΤ να εκσυγχρονίσει ριζικώς το χρηματοπιστωτικό τοπίο των 20 χωρών της Ευρωζώνης. Καθώς εμβαθύνουμε στις επιπτώσεις και τους μηχανισμούς αυτού του πρωτοποριακού σχεδίου, είναι ζωτικής σημασίας να γίνει κατανοητό πώς το ψηφιακό ευρώ πρόκειται να επαναπροσδιορίσει τη δυναμική των ηλεκτρονικών πληρωμών, παρουσιάζοντας μια ασφαλή, χωρίς κόστος εναλλακτική λύση που θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει προηγούμενο για τις κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως.

 

Ένα ψηφιακό ευρώ φέρνει επανάσταση στην έννοια του χρήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επηρεάζει άμεσα κάθε ενδιαφερόμενο, από τους ιδιώτες και τους εμπόρους έως τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών (Payment Service Providers – PSPs) και τις δημόσιες αρχές. Το ψηφιακό ευρώ πρόκειται να δημιουργήσει ένα πιο περιεκτικό, καθολικά αποδεκτό και επικεντρωμένο στην προστασία της ιδιωτικής ζωής μέσο πληρωμών, το οποίο θα διέπεται από ευρωπαϊκές αξίες και κανονισμούς. Αυτό το ψηφιακό νόμισμα δεν είναι απλώς μια ακόμη επιλογή πληρωμών- αντιπροσωπεύει μια στρατηγική κίνηση για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της αυτονομίας του ευρωπαϊκού συστήματος πληρωμών.

• Η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ επιφέρει περίπλοκες αλλαγές, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση των χρηστών και την επεξεργασία των συναλλαγών. Η διαχείριση των χρηστών θα περιλαμβάνει την ένταξη των τελικών χρηστών, τη διαχείριση των μέσων πληρωμής, τη σύνδεση των λογαριασμών ψηφιακού ευρώ με τραπεζικούς λογαριασμούς και τις διαδικασίες διαχείρισης του κύκλου ζωής των χρηστών. Από την άλλη πλευρά, η διαχείριση συναλλαγών θα περιλαμβάνει την έναρξη, την πιστοποίηση ταυτότητας, την επιβεβαίωση ή την απόρριψη πληρωμής και τις επιστροφές χρημάτων. Η καινοτομία ωστόσο δεν σταματάει εδώ- το ψηφιακό ευρώ πρόκειται να επιτρέψει στους PSPs να αναπτύξουν νέες υπηρεσίες, οδηγώντας τελικά σε μείωση του κόστους και προωθώντας την καινοτομία.

Μια πρωταρχική, ευλόγως, ανησυχία με την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ είναι ο αντίκτυπός του στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη νομισματική πολιτική. Ωστόσο, η φάση της διερεύνησης (investigation phase) δείχνει ότι τα όρια διακράτησης (holding limits) θα είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο για την αποτροπή υπερβολικών εκροών από τις τραπεζικές καταθέσεις, με αποτέλεσμα να μην επηρεάζεται ουσιαστικά η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και η ευρύτερη νομισματική πολιτική. Τα όρια διακράτησης αναφέρονται στο μέγιστο ποσό ψηφιακών ευρώ που επιτρέπεται να κατέχει ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Η θέσπιση ορίων διακράτησης χρησιμεύει ως δικλείδα ασφαλείας για την αποτροπή σημαντικών μετατοπίσεων κεφαλαίων από τις παραδοσιακές τραπεζικές καταθέσεις σε ψηφιακά ευρώ, οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να διαταράξουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Το ακριβές ύψος των εν λόγω ορίων θα καθοριστεί πιο κοντά στην ημερομηνία έναρξης της κυκλοφορίας, ενώ οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες αρχές πρόκειται έχουν μηδενικό όριο διακράτησης.