Δύο κρίσιμα πορίσματα τα οποία αναμένεται να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της υπόθεσης του δυστυχήματος των Τεμπών παραδόθηκαν τη Δευτέρα στον εφέτη ανακριτή που διενεργεί τη σχετική έρευνα.
Πρόκειται για την πραγματογνωμοσύνη του καθηγητή χημικού μηχανικού του ΕΜΠ κ. Δημήτρη Καρώνη, σχετικά με την πυρόσφαιρα, τα έλαια σιλικόνης και τη φωτιά που ακολούθησε της σύγκρουσης των δύο αμαξοστοιχιών. Η δεύτερη πραγματογνωμοσύνη αφορά την ανάλυση του καθηγητή μεταλλειολόγου-μεταλλουργού του ΕΜΠ κ. Πέτρου Τσακιρίδη, σε δείγματα μετάλλων της καμπίνας της δεύτερης ηλεκτράμαξας προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι αλλοιώσεις ήταν αποτέλεσμα σύγκρουσης ή καποιας έκρηξης.
Ωστόσο το κρισιμότερο πορισμα ήταν αυτό του κ. Καρώνη ο οποίος κλήθηκε από τον εφέτη ανακριτή πέρυσι τον Μάρτιο να απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με τη φωτιά η οποία αποτελεί από την πρώτη στιγμή της δικαστικής διερεύνησης σημείο τριβής μεταξύ του εφέτη ανακριτή και ορισμένων συγγενών θυμάτων.
Το χρονικό μέχρι την ολοκλήρωση του πορίσματος
Τον Φεβρουάριο του 2024 λίγο πριν την πρώτη “μαύρη” επέτειο της τραγωδίας, η πρόεδρος του Αρείου Πάγου κα Γεωργία Αδειλίνη, ζητά από τις ανακριτικές αρχές να εξετάσουν κάθε αίτημα των συγγενών προκειμένου να μην μείνει καμία σκιά στην υπόθεση με το πέρας της ανάκρισης.
Τα αιτήματα τότε καποιων συγγενών θυμάτων εστίαζαν στη θεωρία της μεταφοράς στην εμπορική κάποιου μη δηλωμένου φορτίου υδρογονανθράκων ως αιτία για την πυρόσφαιρα και τη φωτιά που οδήγησε στο θάνατο ορισμένο αριθμό επιβατών.
Μέσω εκθέσεων των τεχνικών τους συμβούλων αμφισβητούσαν την επίσημη θεωρία των ελαίων σιλικόνης των μετασχηματιστών των ηλεκτραμαξών όπως αποτυπώνονταν στα συμπεράσματα της πρώτης δικαστικής πραγματογνωμοσύνης και ζητούσαν η έρευνα να στραφεί στους αρωματικούς υδρογονάνθρακες.
Προκειμένου λοιπόν να διευκρινιστεί το συγκεκριμένο θέμα και στο πλαίσιο της παραγγελίας της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, ο εφέτης ανακριτής αποφάσισε στα μέσα Μαρτίου να αναθέσει σε ειδικό τη σύνταξη δικαστικής πραγματογνωμοσύνης αποκλειστικά για την πυρόσφαιρα, την φωτιά και τον ρόλο των ελαίων σιλικόνης σ’ αυτά. Ο ειδικός που επέλεξε ο ανακριτής για να φέρει σε πέρας τη συγκεκριμένη πραγματογνωμοσύνη ήταν ένας έμπειρος καθηγητής από το τμήμα χημικών μηχανικών του συγκεκριμένου Πανεπιστημίου, ο κ. Καρώνης.
Στην παραγγελία του προς τον καθηγητή ο εφέτης ανακριτής έθεσε έξι ερωτήματα: 1. Αν δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του Γενικού Χημείου του Κράτους(ΓΧΚ) απο την ίδια τη σύσταση των υλικών των δειγμάτων που αναλύθηκαν, 2. Αν δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του ΓΧΚ απο τα φορολογικά και λοιπά-στοιχεία έγγραφα φόρτωσης της εμπορικής αμαξοστοιχίας, 3. Αν δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του ΓΧΚ από τα υλικά κατασκευής των συγκρουσθείσων επιβαταμαξών, φορταμαξών και ηλεκτραμαξών, 4.Αν δικαιολογούνται τα ευρήματα των αναλύσεων του ΓΧΚ απο τη σύσταση και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του ελαίου (σιλικόνης) ψύξης των μετασχηματιστών των ηλεκτραμαξών των συγκρουσθείσων αμαξοστοιχιών, 5. Του ζητήθηκε η γνώμη του για το φαινόμενο της πυρόσφαιρας και τον μηχανισμό εκδήλωσης αυτού και τέλος 6. Αν είναι δυνατή η καύση του ελαίου (σιλικόνης) ψύξης των μετασχηματιστών των ηλεκτραμαξών των συγκρουσθείσων αμαξοστοιχιών και έαν ναι υπο ποιές συνθήκες.
Σ’αυτά τα ερωτήματα λοιπόν κλήθηκε να απαντήσει ο καθηγητής αλλά και να συνεισφέρει ότι έκρινε ο ίδιος χρήσιμο για το διερευνώμενο θέμα. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024 δεν υπήρχε κάποια απάντηση μέχρι που στα τέλη εκείνου του μήνα ζήτησε να ληφθεί έλαιο σιλικόνης από τους μετασχηματιστές που φυλάσσονται μαζί με άλλα συντρίμμια των αμαξοστοιχιών σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του ΟΣΕ στο Κουλούρι.
Ο σκοπός της δειγματοληψίας ήταν να προσδιοριστεί στα δείγματα μέσω εργαστηριακού ελέγχου που έγινε στην Αθήνα στα μέσα Δεκεμβρίου του 2024 η μέτρηση του σημείου ανάφλεξης του ελαίου και ο ποσοτικός προσδιορισμός της συγκέντρωσης κυκλικών διομεθυλοσιλοξανίων. Στις αρχές Φεβρουαρίου προέκυψαν και τα τρία βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας η γνησιότητα των οποίων επιβεβαιώθηκε πριν από μερικές εβδομάδες από τη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Τα τρία βίντεο προστέθηκαν στο υλικό που είχε στη διάθεση του ο καθηγητής, μαζί και με το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που παραδόθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου, προκειμένου να καταλήξει στο πόρισμα του το οποίο τελικά φαίνεται να επιβεβαιώνει το ρόλο των ελαιών σιλικόνης στη φωτιά.
Ηλεκτρικό τόξο και έλαια σιλικόνης
Αργά το μεσημέρι της Δευτέρας, μετά από 14 μήνες, ο καθηγητής παραδίδει στον εφέτη ανακριτή το πόρισμα του το οποίο αριθμεί 123 σελίδες. Το πόρισμα διαρθρώνεται σε πέντε κεφάλαια και στις απαντήσεις στα ερωτήματα του εφέτη ανακριτή. Σε αυτά τα πέντε κεφάλαια ο καθηγητής αναλύει παραθέτοντας μεταξύ άλλων εκτενείς βιβλιογραφικές αναφορές και σχετικά πειράματα της δεκαετίας του ‘70 μια σειρά ζητημάτων όπως τη φωτιά, τα έλαια των μετασχηματιστών, τους αρωματικούς υδρογονάνθρακες ενώ σχολιάζει και τα αποτελέσματα των αναλύσεων του ΓΧΚ στα 183 δείγματα που συνέλεξε η υπηρεσία σε διάφορες δειγματοληψίες από τον Μάρτιο του ‘23 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του ‘24.
Μερικά από τα καίρια σημεία του πολυσέλιδου πορίσματος που αναφέρουν τον ρόλο των ελαίων σιλικόνης στην πυρόσφαρα και την φωτιά αλλά και το ενδεχόμενο μεταφοράς φορτίου υδρογονανθράκων στην εμπορική εντοπίζονται στις απαντήσεις για τα ερωτήματα 5 και 6.
Σχετικά με την πυρόσφαιρα και τον ρόλο των ελαίων σιλικόνης(ερώτηση 5), ο καθηγητής επικαλείτειται επιστημονικές δημοσιεύσεις αλλά και το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και αναφέρει πως “με βάση τις ανωτέρω παρατηρήσεις ο σχηματισμός πύρινης σφαίρας υπο συνθήκες ηλεκτρικού τόξου υψηλής έντασης ρεύματος είναι εφικτός. Αυτό σημαίνει πως και στην περίπτωση του υπο διερεύνηση τραγικού δυστυχήματος, είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο, αφού έχουν καταγραφεί αναλαμπές που αποδίδονται στο ηλεκτρικό τόξο”.
Αναφέρει δηλαδή πως υπάρχει το ενδεχόμενο σχηματισμού της πυρόσφαιρας λόγω του σχηματισμού εύφλεκτων αερίων σε συνθήκες ηλεκτρικού τόξου υψηλής έντασης ενώ γίνεται αναφορά και στο άλλο ενδεχόμενο, που υποστηρίζει ομάδα συγγενών και αφορά τη μεταφορά φορτίου εύφλεκτου υλικού-υδρογονανθράκων στην εμπορική αμαξοστοιχία.
Για αυτό το ενδεχόμενο ο καθηγητής υπολογίζει πως η μάζα του καυσίμου θα πρέπει να είναι μεταξύ 2.6 και 3.1 τόνων με το σημείο ανάφλεξης της ουσίας να είναι κάτω από δέκα βαθμούς κελσίου.
Ωστόσο στη συνέχεια προσθέτει, επικαλούμενος τις εκθέσεις της Hellenic Train για το δηλωθέν φορτίο της εμπορικής, τον έλεγχο της Αστυνομίας στα κοντέινερ αλλά και τα τρία βίντεο της εμπορικής πως “δε φαίνεται να υπήρχε στην εμπορική αμαξοστοιχία φορτίο με πτητικό υλικό από το οποίο θα μπορούσε να σχηματιστεί νέφος εύφλεκτων ατμών που θα οδηγούσε σε σχηματισμό πύρινης σφαίρας”.
Σε ότι αφορά την καύση των ελαίων σιλικόνης(ερώτηση 6) ο καθηγητής αναφέρει πως μπορούν να αναφλεγούν όταν η θερμοκρασία στο χώρο υπερβεί τους 300 βαθμούς κελσίου και εν συνεχεία να καούν. Στη συνέχεια επικαλείται έγγραφο της Hellenic Train σχετικά με την λειτουργία του μετασχηματιστή και τις θερμοκρασίες και καταλήγει στο συμπέρασμα για την καύση πως “είναι λογικό να υποτεθεί ότι τα έλαια σιλικόνης συμμετείχαν στην πυρκαγιά λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούσαν μετά την ανάπτυξη της πύρινης σφαίρας”.
Οι απαντήσεις του Μεταλλουργού για την καμπίνα
Εκτός από το πόρισμα του κ. Καρώνη, την Δευτέρα παραδόθηκε και το πόρισμα του συναδέλφου του στο ΕΜΠ στο τμήμα Μεταλλειολογίας. Ο συγκεκριμένος καθηγητής κλήθηκε από τον εφέτη ανακριτή τον Μάρτιο να ερευνήσει αν οι αλλοιώσεις στα κομμάτια μετάλλου από την καμπίνα της δεύτερης ηλεκτραμαξας της εμπορικής ήταν αποτέλεσμα έκρηξης ή σύγκρουσης. Γι’αυτό το λόγο εξάλλου πραγματοποίησε αυτοψία στο Κουλούρι τον Μάρτιο και πήρε μαζί του δείγματα μετάλλου από το σημείο προκειμένου να τα αναλύσει στο εργαστήριο του τμήματος.
Στο πόρισμα του λοιπόν, που αριθμεί 164 σελίδες ο καθηγητής αναφέρει πως σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εργαστηριακών ελέγχων τα μικροδομικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των εξετασθέντων δειγμάτων “υποδεικνύουν χαμηλή σχετικά ταχύτητα παραμόρφωσης, χωρίς σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας, χαρακτηριστικά τα οποία δεν συνάδουν με την ύπαρξη ωστικού κύματος απο φαινόμενα έκρηξης/υψηλής ταχύτητας εκτόνωσης αερίου”.
Θυμίζουμε πως αντίστοιχη έρευνα είχε πραγματοποιήσει ο συγκεκριμένος καθηγητής και πέρυσι το καλοκαίρι για τις αλλοιώσεις στο πρώτο κοντέινερ της εμπορικής. Σ’ αυτό το πόρισμα που παραδόθηκε στον εφέτη ανακριτή τον Οκτώβριο του 2024 αναφέρεται ως αιτία για τις αλλοιώσεις η σύγκρουση και όχι κάποια έκρηξη. Δηλαδή τόσο για την καμπίνα της δεύτερης ηλεκτραμαξας όσο και για το πρώτο κοντέινερ οι αλλοιώσεις δεν έφεραν στοιχεία έκρηξης. Μεταξύ των δύο μεσολαβούσαν οι τρεις ανοιχτές πλατφόρμες έμφορτες με λαμαρίνες οι οποίες όπως φαίνεται και στα τρια βίντεο δεν είχαν κάποιο μη δηλωθέν φορτίο που θα μπορούσε να προκαλέσει την πυρόσφαιρα και την φωτιά.
Να σημειωθεί πως το πόρισμα του μεταλλουργού θα διαβιβαστεί από τον ανακριτή στη Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού (Δ.Α.Ε.Ε.) της Πυροσβεστικής προκειμένου να ολοκληρώσει τη δική της έκθεση σχετικά με τους παράγοντες που ενδέχεται να συνέβαλαν στην φωτιά.
Θυμίζουμε πως εκτός από τις δικαστικές πραγματογνωμοσύνες υπάρχουν τουλάχιστον άλλες δέκα εκθέσεις από τεχνικούς συμβούλους οικογενειών θυμάτων αλλά και της Hellenic Train οι οποίες αναφέρουν και τη θεωρία των ελαίων σιλικόνης και τη θεωρία των αρωματικών υδρογονανθράκων.
Τέλος για το φορτίο
Σύμφωνα με πληροφορίες μετά και την πραγματογνωμοσύνη του κ. Καρώνη το θέμα της φωτιάς και του ενδεχομένου μεταφοράς κάποιου παράνομου φορτίου στην εμπορική αμαξοστοιχία που θα συνεπαγόταν λαθρεμπόριο, έχει ολοκληρωθεί για την ανακριτική έρευνα.
Ο εφέτης ανακριτής εκτιμάται πως “κλείνει” το θέμα του φορτίου και της φωτιάς συνυπολογίζοντας εκτός από το πόρισμα του κ. Καρώνη, το πρώτο πόρισμα των δικαστικών πραγματογνωμόνων όπου συμπεριλαμβάνονται και τα συμπεράσματα του ΓΧΚ, της εκθέσεις της Πυροσβεστικής, τις πραγματογνωμοσύνες του μεταλλουργού και τις καταθέσεις σταθμαρχών και των υπαλλήλων του Εμπορευματικού Σταθμού Θεσσαλονίκης οι οποίοι δεν ανέφερουν την ύπαρξη παράνομου φορτίου.
Να σημειωθεί πως την ερχόμενη Παρασκευή αναμένεται να επισκεφθεί τον εφέτη ανακριτή ειδικός επιστήμονας σε θέματα ηλεκτρικού τόξου.
GIPHY App Key not set. Please check settings